Okiem fizjoterapeutki: dolegliwości okresu ciąży przyszłych Mam…
Otwierają się drzwi do gabinetu fizjoterapeuty i wchodzą piękne, zadbane, zaokrąglone ciążą Mamusie … z rumieńcami od chłodu na policzkach, zroziskrzonymi oczami, piękna cerą, przyśpieszonym oddechem … Piękne w swym zatroskaniu, zmęczeniu i oczekiwaniu.
Oczywiście dobrze, że odwiedzają fizjoterapeutę, dobrze, że zadają pytania, szukają odpowiedzi na nurtujące je pytania, pomocy i właściwej dla ichdolegliwości terapii.
I dlatego dzisiaj w mc2courses wpis poświęcony dolegliwościom bólowym kobiet w ciąży. Wspólnie zastanowimy się, co najczęściej boli ciężarną i w jakich przypadkach może jej pomóc fizjoterapeuta.
TO WAŻNE!! bóle odcinka lędźwiowego kręgosłupa u przyszłych mam:
- jest to najczęstsza dolegliwość występująca u kobiet w ciąży
- bóle odcinka lędźwiowego dotyczą ponad 50% ciężarnych
- ból ten spowodowany jest ciężarem rozwijającego się dziecka, zmienioną dystrybucją ciężaru – w skutek czego dochodzi do zmęczenia mięśni i spazmów mięśniowych ( bezwiedne nadmierne skurcze mięśni poprzecznie prążkowanych lub gładkich, występujące pod wpływem działania różnych bodźców i często powodujące uczucie bólu )
- w pracy z terapeutą bardzo ważna jest dokładna diagnoza i zastosowanie właściwej metody terapeutycznej
- fizjoterapeuta wprowadza korekcję postawy, naukę prawidłowych pozycji w czynnościach dnia codziennego – poprzez angażowanie właściwych grup mięśniowych z jednoczesnym wyciszaniem innych
TO WAŻNE!! przepuklina dyskowa u kobiet w ciąży:
- w przypadku bólu promieniującego do kończyny dolnej bardzo ważna rolę odgrywa właściwa DIAGNOZA RÓŻNICUJĄCA
- może to być rwa w wyniku podrażnienia korzenia nerwowego przez przemieszczający się dysk; w innym wypadku może to być również inna radikulopatia (uszkodzenie korzeni rdzeniowych, nazywane również „korzeniowym zapaleniem nerwu” lub „syndromem korzeniowym”, w którym zostaje podrażniony lub uszkodzony korzeń nerwowy)
- bardzo częstym zjawiskiem u kobiet ciężarnych jest podrażnienie korzeni nerwu kulszowego na poziomie mięśnia gruszkowatego
WARTO WIEDZIEĆ: kluczowe w leczeniu problemów bólowych kręgosłupa u ciężarnych jest:
- prawidłowa diagnoza problemu
- właściwy dobór terapii: terapia manualna ( trakcje, mobilizacje ), terapia McKenziego, terapia tkanek miękkich, neuromobilizacje; wspomagająco można wprowadzić kinezjotaping – odciążenie kręgosłupa piersiowego bądź lędźwiowego
TO WAŻNE!! zapalenie bądź rozejście spojenia łonowego:
- zapalenie kości łonowej jest częstym zjawiskiem występującym w okresie ciąży
- dochodzi wówczas do stanu zapalnego i bólu w centralnej części miednicy
- ból może być bardziej nasilony z jednej strony
- w czasie aktywności dnia codziennego dochodzi do podrażnienia struktur
- w spoczynku ból oraz tkliwość spojenia łonowego jest mniejsza
Niestabilność obręczy miednicznej może dotyczyć nie tylko spojenia łonowego, ale także stawów krzyżowo-biodrowych; towarzyszy temu ból i niekiedy słyszalne bywa “kliknięcie” w trakcie wykonywania ruchu. Dolegliwości te mogą się utrzymywać jakiś czas po porodzie.
Podstawowe leczenie w wypadku niestabilności miednicy obejmuje:
- fizjoterapia: redukcja obciążenia, stabilizacja miednicy, terapia przeciwzapalna na więzadła, ćwiczenia stabilizujące
- stabilizacja zewnętrzna pasem
- farmakoterapia
- rzadko operacja po porodzie
TO WAŻNE!! ból stawu biodrowego:
- ból stawu biodrowego zlokalizowany jest najczęściej po stronie bocznej stawu biodrowego, w okolicy pośladka lub w pachwinie
- ból nasila się podczas obciążania
- przyczyny mogą być różne w zależności od czasu pojawienia się problemu:
I trymestr: zmiany układu ruchu są zbyt małe, płód zbyt mały, żeby powodować przeciążenie stawów biodrowych. W tym okresie czasu praktycznie nie pojawiają się problemy ze strony stawów biodrowych.
II trymestr: dziecko rośnie, pojawiają się zaburzenia mechaniczne; zaburzenia w obrębie stawów biodrowych są częstsze. UWAGA!! Fizjoterapeuta koniecznie powinien zróżnicować ból biodra z bólem rwopodobnym promieniującym z kręgosłupa lędźwiowego, który w tym okresie jest najbardziej prawdopodobny.
III trymestr: problemy z bólem bioder pojawiają się bądź nasilają, pojawia się wiotkość więzadeł oraz przeciążenia stawu,a w poważniejszych przypadkach przemijająca osteoporoza stawu biodrowego.
Leczenie w przypadku bólów stawów biodrowych obejmuje:
- fizjoterapię: wzmocnienie mięśni, poprawę stabilizacji stawu i elastyczności tkanek; zróżnicowanie problemu stawowego z problemem mięśniowym, trakcje przeciwbólowe; kontrolę TFL (naprężacz powięzi szerokiej) i ITB (pasmo biodrowo – piszczelowe)
- odciążenia, na przykład kulami, ograniczenie chodzenia i obciążania (w poważniejszych przypadkach)
- suplementacja: witamina D i wapń
- dostawowe iniekcje sterydowe
TO WAŻNE!! zespół cieśni nadgarstka
- jest to zakleszczenie nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka: pomiędzy strukturami kostnymi nadgarstka a sztywnymi więzadłami
- w wyniku zwiększonego zatrzymania płynów, obrzęków kończyn górnych, szczególnie dłoni
- objawy to: ból, mrowienie, drętwienie, zaburzenie czucia w dłoni
- zazwyczaj objawy zanikają po porodzie
Leczenie w tym przypadku obejmuje:
- głównie działania objawowe
- terapię obrzęku
- ułożenie
- drenaż
UWAGA!! zapalenie rozcięgna podeszwowego.
- ból w okolicy pięty i podeszwy stopy
- zazwyczaj pojawia się przy znacznym przyroście masy ciała (najczęściej w III trymestrze ciąży)
Proponowane leczenie:
- manualny masaż rozcięgna
- taping sztywny
TO WAŻNE!! rozstęp mięśnia prostego brzucha
- dochodzi do niego w wyniku rozciągnięcia mięśnia prostego brzucha w połączeniu z niewydolnością mięśnia poprzecznego brzucha oraz wiotkością kresy białej
- występuje najczęściej w III trymestrze ciąży, zwłaszcza u wieloródek lub wcześniej w przypadku ciąży mnogiej
- powinien zniknąć do 8 tygodni po porodzie
- niektóre dane podają, że czynnikiem sprawczym mogą być zbyt intensywne ćwiczenia mięśni brzucha po I trymestrze
Leczenie rozstępu mięśnia prostego brzucha po porodzie obejmuje:
- właściwy trening mięśnia poprzecznego i prostego brzucha
- niekiedy konieczna jest operacja
Jak wygląda fizjoterapia w wypadku rozstępu mięśnia prostego brzucha?
- właściwie prowadzony trening mięśni brzucha
- szczególnie skupiamy się na mięśniu poprzecznym brzucha
- nie przesadzamy z treningiem mięśnia prostego brzucha (szczególnie po I trymestrze )
- uczymy właściwej pracy z oddechem
- wprowadzamy do ćwiczeń pozycję klęku podpartego
- pomocniczo wprowadzamy taping na rozstęp mięśnia prostego brzucha
Jakie są NAJWAŻNIEJSZE i KLUCZOWE elementy ćwiczeń fizycznych proponowanych kobietom w okresie ciąży?
- trening mięśni dna miednicy jako profilaktyka NIETRZYMANIA MOCZU: trening mięśni fazowych i tonicznych, trening relaksacyjny ( nauka świadomej relaksacji mięśni dna miednicy mniejszej ), wprowadzenie pozycji odciążających dno miednicy, ochrona dna miednicy w codziennych aktywnościach
- ćwiczenia rozciągające: dolny odcinek kręgosłupa, mięśnie piersiowe, mięsień gruszkowaty i boczną stronę mięśni ud, mięśnie przywodzące staw biodrowy, mięśnie tylnej strony podudzia ( dodatkowe działanie przeciwko skurczom łydek )
- nauka automasażu
- rolowanie mięśni mających tendencję do przykurczu
- nauka technik oddechowych przydatnych w czasie porodu
Zdarza się, że często widzimy w sklepie czy na ulicy kobiety w ciąży, którym trudno się poruszać; którym z powodu obrzęku nóg trudno założyć buty, którym drętwieją i puchną dłonie i ręce; które z trudem niosą przed sobą bardzo duży brzuszek… Przyszłe Mamy – nie musicie aż tak bardzo się męczyć, nie musicie aż tak bardzo cierpieć – w różnych dolegliwościach okresu ciąży można znacznie sobie pomóc… Warto odwiedzić fizjoterapeutę specjalizującego się w pracy z kobietami w ciąży, który w bólu pomoże oraz właściwą i bezpieczną terapię dobierze.
mgr Magdalena Rusiecka-Serwatka
dyplomowana terapeutka uroginekologiczna, terapeutka pediatryczna, promotorka zdrowia
Weź udział!
Szkolenie dostępne:
– Kraków, 25-26.01 | Więcej informacji i zapisy